Küresel ekonomide maliyet yönetimi.
Merhaba,
Finansal yönetimin ana kriterlerinden biri olan MALİYET YÖNETİMİ konusuna farklı bir yaklaşımda bulunmak istiyorum.Genel olarak maliyet yönetimi kriterleri ( Sabit.Değişken.Fırsat ) bilinse de değişken ve fırsat maliyetlerinin ne kadar hayati önemde oldukları konusunda ülkemizde yeterli bir bilinç olmadığı kanaatindeyim.Çünkü.
Konuyu iki bölümde anlatmaya çalışacağım.Birinci bölüm dar kapsamda ulusal şirketlerdeki maliyet yönetiminin nasıl olduğunu,olması gerektiğini, ikinci bölümde ise küresel şirketlerin varlıklarının devamlılığı sürdürmek açısından nasıl bir maliyet yönetimi kurguladıklarını yazacağım.
ULUSAL EKONOMİLER;
İnsanoğlu özel mülkiyeti keşfettiğinden beri maliyet konusunda kafa yormakta veya bu sorunu çözmek için yeni yöntemler geliştirmeye çalışmaktadır.Maliyet var olma veya yok olmanın asli unsuru gibidir.Doğrudur da aslında.Demir çağının artı değeri üretim veya diğer alanlarda kurumlaştırması güçlü krallıkların doğmasına neden olmuştur.Tabiki bu dönemlerde maliyetlere inisiyatif koymak daha kolaydı.Devlet iradesi gereken tedbirleri alıyordu.Geniş halk kitlelerinin içine düştükleri durumlar önemli değildi.Tabiki yaşanan olumsuzluk nicel olarak birikiyordu.Zamanı geldiğinde ise nitel olarak patlıyor ve devlet zayıflıyor sonunda da yıkılıyordu.600 ve 700 lü yıllara kadar bu böyle devam etti.Bu yıllar ticaret,üretim,inşaat alanlarında ilk şirketlerin kurulduğu yıllardır.
ŞİRKETLER VE TÜZEL KİŞİLİKLERİN GELECEKLERİ,EKONOMİK BÜYÜME MALİYETLERE BAĞLIDIR DİYEBİLİRİZ.HATTA ÜLKELERİN.
Ulusal şirketlerde maliyet yönetimi ülke içindeki dinamiklere bağlıdır.Eğer ilgili ülke kurumlaşmış,gelişmiş bir ülke ise değişken ve fırsat maliyeti kriterleri çoğunlukla çözülmüş durumdadır.Ülkenin finansal verileri genellikle güvenilirdir. Finansal veri tabanı açık,net ve şeffaftır.Haksız rekabet konusu çözülmüş sayılabilir.Şirketler maliyetleri belirlerken değişken maliyetleri çoğunlukla doğru tespit edebilirler.Ekonomik hayat kurumlaşmıştır.Ürettiğiniz veya sattığınız mal için harcadığınız sermayenin getirisi fırsat maliyeti açısından ciddi kayıplar içermez.
Enflasyon ve faiz ikilisi arasındaki denge devamlı takip edilmektedir.
Enflasyon ve faiz ikilisi arasındaki denge devamlı takip edilmektedir.
Sermaye ortalıkta boş boş dolaşmaz.
Gelişmemiş ülkelerde ise değişken maliyet tespiti oldukça zordur.Uygulanan para politikalarından tutunda, dış ticaret açığına,enflasyon/deflasyon ikilisine,ülkedeki sermaye birikimine,sermayenin maliyetine,bilinemeyen arz/talep dengesine,sağlıksız veri tabanlarına kadar oldukça fazla kriter örneği verebiliriz.Dolayısıyla üretiğiniz mal veya hizmetin getirisinin fırsat maliyeti açısından ciddi kayıplar içermesi bahis konusu olabilir.Eğer o ülkede tekelleşmemişseniz,konunuzda uzmanlaşmamış iseniz,ihtiyac yaratan bir mal üretmiyorsanız,katma değeri yüksek bir sektörde değilseniz kısa-uzun vadede yok olmanız kaçınılmazdır.Maliyet tüzel kişiliklerin,ülkelerin ve insanoğlunun yaşamasında,gelişmesindeki önemini her zaman koruyacaktır.
Ayrıca fırsat maliyeti de dar kapsamda düşünülmektedir.Klasik olarak bir malı biraz daha fazla üretmek için vazgeçilen başka bir maldan gelebilecek kazançtır.Fakat.Ürettiğiniz ve sattığınız bir mala harcadığınız maliyetin ( sermaye açısından ) farklı alanlarda getirebileceği kazanç nedir ?.Geri kalmış ülkelerde sermaye birikimi hayati önemdedir.
Peki geri kalmış ülkelerde maliyet yönetiminin geldiği son nokta nedir.Ücretlere yüklenmek.35 yıllık iş hayatımda defalarca gördüğüm,şahit olduğum bizzat kendimin de başvurduğu bu yöntem inisiyatif kullanılabilecek ,elimizde olan tek,belirleyici kriter.Diğer kriterler konusunda şansımız çok az.Eğer kaliteli bir finans müdürünüz varsa ( muhasebe ve finansı entegre edebilmiş,küresel ekonomiyi takip eden ) şansınız artabilir.Tabiki bununda garantisi yoktur.O yüzden şirketlerin bütçe yapmaları üstelik bu bütçe sisteminde fiili sapmaların anında tespit edilip bütçenin güncellenmesi şarttır.Kısaca iş devletin kurumlaşmasına her alanda katma değer yaratmasına odaklanmaktadır.
Şirket yönetiminde her şey birbirine bağlıdır.Maliyetleri doğruya yakın tespit etmek özellikle gizli fon kayıplarını önleyecektir.Para kazandığınızı zannettiğiniz anlarda aslında kaybettiğinizi bilmek istemezmisiniz.?.Geri kalmış ülkelerde şirketlerin sonunu çoğunlukla maliyetler konusu belirlemektedir.Maliyet hayatın her alanının yansımasıdır.
KÜRESEL EKONOMİLER;
Küresel şirketler ulusal ekonomiler içinde yer alan ilgili ülkenin büyüme potansiyelinin üstünde büyüme zorunluluğu olan şirketlerdir.Daha doğrusu zorunluluktan ziyade iş kolları konusunda küresel rakiplerin zayıflığı veya başka etmenlerin ilgili şirketi küresel bir oyuncu konumuna getirmesi durumu bahis konusudur.
DAHA ÖNCEDE YAZDIĞIM GİBİ SERMAYE ORTALIKTA BOŞ BOŞ DOLAŞMAZ.PARA ASLA UYUMAZ.PARA AKLIN VE YARATICILIĞIN YANINA GİDER VE ORADA ÇOĞALIR.KARAKTERİ BUDUR.
Peki küresel şirketler küresellik konumlarını nasıl korumaktadırlar?.Kendi ülkelerinde maliyetler konusunda yapabilecekleri pek bir şey yoktur.Ama.Büyümekte zorundadırlar.Gelişmiş ülkelerde kamu ve özel sektör ayrımı yok denebilir.Kamu.özel sektör ve hane halkı birbirine entegre olmuştur.Stakeholder tarzı ekonomi hakimdir bu ülkelerde.Bu açıdan maliyetler demoklesin kılıcı gibidir bu şirketlerin üstünde.
Bu şirketler maliyetleri düşürmek ve büyümek zorundadırlar.Bu zorunluluk onları diğer ülkelerde faaliyet göstermeye yöneltmiştir.Peki diğer ülkelerde maliyet unsuru yokmudur ?.Tabiki vardır.Üstelik bu maliyet oranları küresel şirketin kendi ülkesindeki oranlardan da yüksek olabilir.Bu tür engelleri nasıl aştılar?.Halada aşmaktadırlar.İki alanda ( POLİTİK.FİNANSAL.) ça
POLİTİK;
Girmek ve kurumlaşmak istedikleri ülkelerdeki politikacıları satın alarak istedikleri yasal alt yapıyı sağlayacak yasalar çıkartmak.Bunlar genellikle eğitim,siyaset, rekabet,vergi,üretim,tarım,iş,
Bu alanda en büyük örnek MAİ anlaşmasıdır.Çok taraflı yatırım anlaşması ( multilateral agreement investment ) anlamına gelen bu anlaşma kuresel şirketlerin ve sermayenin önünü açan politik ve finansal maliyetleri neredeyse sıfıra düşüren bir oluşum.Ayrıntılarını hemen her yerde bulabilirsiniz.MAİ KÜRESEL ŞİRKETLERİN,SERMAYENİN ANAYASASIDIR.Ayrıca yeni anayasacılık çizgisi de aynı politik grubun içine girer.Örneğin 2000-2015 yılları arasında 35 ülke yeni anayasalarla belli bir kıvama getirilmiştir.
Gümrük birliği de bu tür küresel maliyet düşürme oluşumlarından biridir.
FİNANSAL;
Genellikle girilen,girilmek istenen ülkeler finansal açıdan hem bilgi birikimi zayıf hemde dış ticaret açığı kronik hale gelmiş ülkelerdir.Bu tür ülkelere küresel fon şirketlerinin,bankaların yöneldiğini görürüz.Küresel üretim,ticaret şirketleri ülkenin sermayesini yaptıkları ihracat veya başka faaliyetler ile eritirler.Dış ticaret açığı kronik bir hal alır.Devlet piyasaya farklı alanlarda borçlanma enstrümanları sürer.Zaten bu tür ülkelerde tasarruf sorunuda kronikleşmiş bir hastalıktır.Bir süre sonra iç borçlanma yetersiz kalır. Küresel piyasadan borçlanmak kaçınılmazdır.Küresel fon şirketleri ve bankalar bunu beklemektedirler.Zaten çoktan gelmişlerdir.Kendi ülkelerinde kısıtlı olan büyüme ve maliyet sorunlarını böylelikle çözerler ve yaşamaya devam ederler.Girdikleri ülkeler böylelikle kısır bir döngünün içinde varolmaya çalışırlar.Taki sistem tamamen çökünceye kadar bu tiyatro devam eder.
MALİYET BASKISI VE BÜYÜME ZORUNLULUĞU KÜRESEL ŞİRKETLERİN DOĞMASINA NEDEN OLMUŞTUR.ARKA PLANINDA POLİTİK VE SİYASİ ARGÜMANLARDA VARDIR. BU DÖNGÜYÜ KIRMAK KOLAY İŞ DEĞİLDİR.KIRMAK İÇİN SAVAŞ VEYA BİR ÇOK FARKLI OLAYLARI GÖĞÜSLEMEK GEREKİR.TABİKİ BÖYLE BİR ÖZ BİLİNÇ OLUŞTURMAK GERİ KALMIŞ ÜLKELER İÇİN ÇOK ZORDUR.FAKAT.MECBURDURLAR.
SON TAHLİLDE KÜRESEL EKONOMİDE MALİYET YÖNETİMİ KİLİTLENDİĞİNDE SAVAŞ KAÇINILMAZDIR. KÜRESEL EKONOMİ BUNU SAVAŞARAK ÇÖZER.TARİH BOYUNCA BÖYLEYDİ. BUNDAN SONRADA BÖYLE OLACAK.
Egemenliğe sahip olmanız yetmez. Her türlü yetki ve güce sahip olmanız da yetmez. Geleceği sırtlayacak, belirleyecek uzun vadeli gerçekçi ve akılcı oyunlar kurmuyorsanız,kuramıyorsanız. Kurmak zorundasınız. Değişimi yaratan ve yöneten olmalısınız. Birincil kültür olmanın ve varlığınızın devamının kuralları bunlardır. Yoksa. Baştan kaybettiniz demektir. Tabiki bunlar sermayenin ideolojisine ve sermayenin kimlerde olduğuna bağlıdır. Bu toprakların son üçyüz yıllık tüm sorunlarının ve başına gelenlerin nedeni budur. Unutulmaması gereken işe şudur. KISACA SERMAYE ÖNEMLİDİR. DAHADA ÖNEMLİSİ KİMLERDE OLDUĞUDUR.
Faik ÇALTILI. Finans ve yönetim danışmanı.
Kaydol:
Kayıt Yorumları
(
Atom
)
Güzel ve aydınlatıcı bir yazı
YanıtlaSilMaliyetler gelecekte de kırılma noktası olacak.
YanıtlaSilGüzel.Emperyalizm bu işte
YanıtlaSil